-
1 исправительно-трудовой
-
2 дослужиться
сов.( до чего) хезмәт итеп ирешү, хезмәт белән казану -
3 заработать
-
4 существовать
несов.1) яшәү, яшәп килү; бар булу, булу2) (чем, на что) яшәү, тереклек итү, көн күрү -
5 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди -
6 вольнонаёмный
-ая; -ое1) үзе теләп ялланган, үз ирке белән ялланган, вольнонаемный ( хәрби хезмәттә)2) ист. ялланып эшләүче..., ялланган; яллы, ялланып эшләргә нигезләнгән -
7 списаться
сов.1) ( с кем-чем) язышу, язышып хәбәрләшү, хат алышу2) мор. хезмәттән чыгу (китү) ( экипаж составыннан чыгу) -
8 брать
несов.1) ( кого-что) алубрать (кого-л.) на службу — ( берәр кешене) хезмәткә алу
2) ( клевать - о рыбе) чиртү, кабу3) ( чем) (добиваться) алдыру, уңышка ирешү, җиңү4) (держаться какого-л. направления пути) тоту•- брать курс
- брать за горло
- брать на вооружение
- брать начало
- брать под руку
- брать своё
- тоска берёт
- брать пример -
9 вольный
-ая; -ое1) ирекле, азат; бәйсез2) иркен3) уст. ( свободолюбивый) хөр..., азатлык...ы4) ( нескромный) тәкәллефсез, тыйнаксыз, тәртипсез5) ( не ограниченный нормами) ирекле, ирекле рәвештә, чикләнүсез6) уст. ( частный) ирекле, хосусый7) ихтыярлы, үз ихтыяры белән эшләнгән•- вольные упражнения
- вольный город
- вольный перевод
- вольный стих
- на вольном воздухе -
10 дорожить
несов.( кем-чем) бәяләү, тәкъдир итү, кадерен белү -
11 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
12 заложить
сов.1) ( что) (артына) кую2) ( что) (әллә кая) кую, ( каядыр) кую3) ( что) тутыру, тутырып бетерү4) ( что) томалау, каплау, томалап (каплап) кую5) ( что) салу, сала башлау6) перен. ( что) урнаштыру, тудыру7) ( что) сакларга салу8) ( кого-что) (запрячь) җигү9) ( кого-что) закладка салу10) безл.; разг. ( что) тыгылу, томалану11) ( что) билге салып кую, кәгазь (тасма) кыстыру -
13 механизированный
-ая; -ое1) прич. от механизировать -
14 технический
-ая; -ое1) техник, техника...ы; техника белән...2) техник, техника...ы3) ( используемый в промышленности) техниктехнические культуры — техник культуралар (мәс. җитен, мамык)
4) техник5) техник; ярдәмче• -
15 адрес
м1) адрес2) адрес, котлау язуы ( юбилей уңае белән хезмәт яки фән эшлеклесенә бирелә торган котлау язуы)•- не по адресу -
16 акциз
ма) кайбер киң кулланыш товарларының сату бәясен күтәрү юлы белән хезмәт ияләренә салына торган кыек салымб) революциягә кадәрге Россиядә: шундый салымнарны җыю учреждениесе -
17 выделить
сов.1) ( кого-что) бүлеп (аерып) алу, бүлеп (аерып) чыгару, бүлеп (аерып) бирү; бүлү, аеру2) ( что) күрсәтү, билгеләү, күрсәтеп бирү, аеру, аерып күрсәтү3) ( что) (отдать во владение часть) бүлеп бирү, бүлү4) ( кого-что) (имущественно отделить) башка чыгару, аерып чыгару5) ( что), спец. чыгару, аерып алу, аерып чыгару; бүлеп чыгару -
18 добровольный
-
19 добросовестный
-ая; -ое2) тырыш, тырышып (намус белән) эшләнгән -
20 жить
несов.1) в разн. знач. яшәү, тору, гомер итүжить душа в душу — тату яшәү, дус тору
жить-поживать — хафасыз яшәү, ваемсыз тормыш
••с волками жить - по-волчьи выть — ≈≈ кем чанасына утырсаң, шуның җырын җырларсың
2) перен. булу, яшәү
- 1
- 2
См. также в других словарях:
хезмәт — 1. Кешедән акыл яки физик көч таләп итә торган максатлык эшчәнлек, эш 2. Шундый эш нәтиҗәсе буларак фәнни, әдәби яки сәнгать әсәре 3. Көч, энергия әз хезмәт түкмәдем. Тырышлык 4. Эш (урыны) , вазифа директорлык хезмәтеннән тыш укыта да 5. Армиядә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хезмәтчел — с. Үз хезмәте белән көн күрә торган, хезмәт белән яши торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хезмәттәш — Кем белән дә булса бергә, бер урында хезмәт итүче, эшләүче. с. Кем белән. б. бергә эшли торган хезмәттәш дуслар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хезмәткәр — 1. Җитештерү (1) белән турыдан туры мөнәсәбәткә кермичә, акыл хезмәтенең төрле өлкәләрендә эшли торган кеше 2. иск. Хезмәтче (1) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яулау — 1. Басып алу максаты белән, сугыш белән, яу белән бару 2. күч. Көрәшү яки тырыш хезмәт белән нәр. б. ирешү 3. күч. Биләү, биләп алу (уй, фикер, хис тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эшче — 1. Җитештерүчән хезмәт белән профессиональ шөгыльләнүче кеше; гадәттә нин. б. предприятиедә, фирмада яки аерым хуҗада ялланып эшләүче кеше 2. Кайда да булса берәр профессия буенча эшләүче, хезмәт итүче. ЭШЧЕ КОРТ – Бал җыючы умарта корты. ЭШЧЕ… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
интеллигенция — 1. Фән һәм культураның бер өлкәсе буенча белем алган һәм шул өлкәдә даими акыл хезмәте белән көн күрүче кешеләрдән торган социаль катлау. Шул катлау кешеләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
солдафон — и. Үз хезмәте белән генә чикләнгән карашлы, тупас, культурасыз хәрби кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ыруг — 1. тар. Борынгы җәмгыятьтә төп җитештерүче оешма – борынгы уртак баба, кан кардәшлеге нигезендә берләшкән һәм коллектив хезмәт белән яши торган кешеләр төркеме 2. зоол. Хайваннарның охшаш төрләрен берләштергән зур төркем, токым 3. сир. Ыруг (1) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иясезлек — Хезмәткәрнең үзенә тапшырылган эшкә җаваплылыгы булмау белән характерлы эш тәртибе; Хуҗасызлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
казану — Хезмәтең, гамәлең белән берәр нәрсәгә, исемгә һ. б. ирешү исем к … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
